Market Sentiment là gì? Làm thế nào để giao dịch hiệu quả trên thị trường ?

Tâm lý thị trường là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá cả và xu hướng của thị trường chứng khoán. Nó phản ánh thái độ và cảm xúc của các nhà đầu tư cá nhân và chuyên gia phân tích. Warren Buffett từng nói: "Thị trường chứng khoán là một cỗ máy bỏ phiếu chứ không phải là một cỗ máy cân đo". Điều này có nghĩa là giá cả của cổ phiếu không chỉ phụ thuộc vào giá trị thực của chúng mà còn phụ thuộc vào tâm lý của các nhà đầu tư. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các tin tức kinh tế cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý thị trường. Môi trường chính trị và dự báo lãi suất cũng là những yếu tố quan trọng cần xem xét.

Market Sentiment là gì?

Market Sentiment là một khái niệm phổ biến mà hầu hết các nhà đầu tư đều biết đến. Nó còn được gọi là cảm tính thị trường hay tâm lý thị trường, chỉ ra thái độ, suy nghĩ, cảm xúc và tâm trạng của nhà đầu tư đối với một thị trường tài chính cụ thể. Market Sentiment giúp nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan về xu hướng thị trường. Nó ảnh hưởng đáng kể đến thị trường tài chính. Từ đó, nhà đầu tư có thể hoạch định chiến lược cụ thể để thực hiện các hoạt động giao dịch.

Theo đó, nếu thị trường có xu hướng lạc quan thì được gọi là thị trường tăng trưởng, còn nếu thị trường có dấu hiệu bi quan thì được gọi là thị trường tiêu cực. Trong thực tế, việc đo lường tâm lý thị trường gặp nhiều khó khăn, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chính trị, kinh tế, chiến tranh, lãi suất. Do đó, các nhà đầu tư và nhà giao dịch cần có khả năng đọc vị thị trường, kết hợp với phân tích đa chiều để có cái nhìn toàn diện về bức tranh tổng thể của thị trường.

Nhà đầu tư thường có nhiều quan điểm trái chiều, đi ngược lại xu hướng chung của thị trường. Phần lớn họ hy vọng có thể đảo ngược tình thế thị trường và tạo ra xu hướng mới. Tuy nhiên, họ cũng có thể thất bại vì không đáp ứng được tâm lý thị trường. Một trong những yếu tố then chốt để tận dụng thành công tâm lý thị trường đó là có khả năng dự đoán xu hướng thị trường tiếp theo sẽ diễn biến theo hướng nào.

Minh hoạ đơn giản về Market Sentiment 

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng tâm lý thị trường thay đổi chủ yếu do tác động của các nhà đầu tư. Cụ thể, khi bạn là nhà đầu tư đang lo lắng về diễn biến thị trường tiếp theo, băn khoăn không biết giá sẽ tăng hay giảm. Chính sự do dự này cũng đã ảnh hưởng đến quyết định giao dịch của bạn. Từ đó, tâm lý thị trường cũng biến động theo.

Hay một ví dụ khác, trong việc đầu cơ, khi giá tăng mạnh, lúc này các nhà đầu tư ồ ạt đầu cơ, nghĩ rằng giá đã tăng cao đến như vậy rồi, chắc chắn sẽ giảm xuống. Xu hướng bán ra để chốt lời mới hình thành. Hoặc trong trường hợp ngược lại, khi thị trường giảm giá, nhà đầu tư cũng có tâm lý cho rằng giá đã chạm đáy, điều này cũng làm dấy lên một luồng tâm lý thị trường khác.

Việc tâm lý thị trường thay đổi theo số đông là điều không thể phủ nhận. Bạn không thể điều khiển thị trường theo tâm lý cá nhân, cảm tính thị trường xuất hiện từ tâm lý của nhiều cá nhân từ đó tạo nên sự biến động.

Và cho dù ở bất cứ thời điểm nào thì tâm lý cũng sẽ đạt tới đỉnh điểm (tâm lý tăng hoặc tâm lý giảm). Nhà đầu tư cần hiểu rõ thời điểm giá chạm tới đỉnh điểm của thị trường để tránh mua vào, hoặc phải đối mặt với sự suy thoái khi bán hết và giá cũng chạm đáy, trước khi giá bắt đầu tăng trở lại.

Đặc trưng của Market Sentiment 

Tâm lý thị trường có sự thay đổi nhưng vẫn có một số đặc điểm nhất định giúp nhà đầu tư dễ dàng nắm bắt và đưa ra quyết định chính xác hơn trong từng giao dịch.

Thứ nhất, các nhà đầu tư cần hiểu rằng không phải mọi tâm lý đều có thể tạo ra biến động trên thị trường. Hàng ngày có rất nhiều tin tức tài chính, chính trị, kinh tế được công bố, tác động đến nhà đầu tư nhưng chưa đủ mạnh để thay đổi thị trường. Thực tế, tâm lý thị trường phụ thuộc nhiều yếu tố khác. Tùy loại tâm lý mà thị trường dao động khác nhau ở các mức độ khác nhau.

Thứ hai, tâm lý thị trường luôn biến động liên tục trong thời gian ngắn hoặc dài. Điều này gây khó khăn cho thị trường tài chính. Vì vậy, các nhà đầu tư tìm cách giao dịch dựa trên tâm lý và dự đoán tâm lý chung sẽ diễn biến thế nào.

Cuối cùng, đặc trưng quan trọng của thị trường tâm lý là cảm xúc của nhà đầu tư như tham lam, niềm tin và sợ hãi. Cảm xúc tâm lý luôn chạm đến đỉnh điểm trước khi thị trường đảo chiều. Mỗi trạng thái đều mang lại cả cơ hội và thách thức cho các bên.

Nguyên nhân chính thay đổi Market Sentiment 

Để thành công trong lĩnh vực này, nhà đầu tư cần thường xuyên thay đổi và tìm ra nguyên nhân khiến tâm lý thị trường biến động. Có một số nguyên nhân chính làm thay đổi tâm lý thị trường:

• Một sự kiện bất ngờ xảy ra sẽ tác động mạnh đến tâm lý của các nhà đầu tư, khiến họ hoang mang, lo lắng. Từ đó dẫn đến sự thay đổi về tâm lý thị trường.
• Sự thay đổi về chính trị, kinh tế, tài chính cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến quyết định của các nhà đầu tư. Điều này cũng làm thay đổi tâm lý thị trường.
• Khi một dữ liệu quan trọng nào đó được công bố, nó sẽ tác động đến cảm nhận của các nhà đầu tư về triển vọng thị trường. Do đó, tâm lý thị trường cũng sẽ thay đổi theo.

Các chỉ số đo lường Market Sentiment 

Để đọc được xu hướng cảm tính thị trường, nhà đầu tư cần dựa vào tình hình thực tế thông qua các chỉ số và công cụ phân tích để tìm hiểu xem thị trường đang biến động theo hướng nào. Có rất nhiều phương pháp để xác định tâm lý thị trường, từ đó đưa ra quyết định mua bán phù hợp để đạt được lợi nhuận tối đa. Một số công cụ phổ biến mà các nhà đầu tư hay sử dụng để phân tích tâm lý thị trường bao gồm chỉ số biến động VIX, chỉ số tăng/giảm số lượng nhà đầu tư, khối lượng giao dịch trung bình,...

Chỉ số biến động VIX (Volatility Index)

Chỉ số VIX còn được gọi là chỉ số sợ hãi, theo dõi biến động giá quyền chọn và đo lường mức độ rủi ro. Khi thị trường tăng giá, nhà đầu tư thường lo sợ giá sẽ giảm đột ngột. Chỉ số VIX giúp nhà đầu tư bảo vệ bản thân trước những điều chỉnh giá đột ngột, giảm thiểu rủi ro. VIX càng cao cho thấy xu hướng thị trường dễ thay đổi hơn. Ngược lại, nếu VIX thấp, điều đó cho thấy thị trường tương đối ổn định, có khả năng tiếp tục tăng trưởng. Đây là chỉ báo được nhiều nhà đầu tư sử dụng để dự báo tâm lý thị trường.

Chỉ số đo lường tâm lý cao/ thấp (High/low sentiment ratio)

Chỉ số này sử dụng bằng cách so sánh số lượng cổ phiếu đang hướng tới mức giá cao nhất trong vòng 51 tuần với số lượng cổ phiếu tạo ra mức giá thấp nhất trong cùng khoảng thời gian đó. Đặc biệt, nếu giá trị của chỉ số dưới 30 cho thấy thị trường đang giao dịch ở mức giá thấp, tâm lý nhà đầu tư có xu hướng bi quan. Khi giá trị chỉ số trên 70, đây là tín hiệu tích cực phản ánh thị trường đang tăng trưởng tốt và tâm lý nhà đầu tư lạc quan.

Chỉ số phần trăm tăng (Bullish Percentage Index - BPI)

Chỉ số BPI là một công cụ giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tình hình tăng trưởng của thị trường chứng khoán. Chỉ số này hoạt động dựa trên việc sử dụng các điểm và tín hiệu mua, đánh giá số lượng cổ phiếu trong một chỉ số nhất định tạo ra tín hiệu mua. Các cổ phiếu này được phân loại dựa trên Biểu đồ Điểm và Hình (P&F), với các tín hiệu mua hoặc bán rõ ràng được thể hiện trên thang tỷ lệ phần trăm từ 0% đến 100%. Đây là một mô hình tăng giá dựa trên biểu đồ điểm và hình. Thông thường, chỉ số này thường đặt mức 50%. Nếu chỉ số BPI trên 80%, điều này cho thấy tâm lý thị trường rất lạc quan và thị trường đang trong giai đoạn mua mạnh. Ngược lại, nếu BPI dưới 20%, tâm lý thị trường tiêu cực và có dấu hiệu bán nhiều.

Cam kết của nhà đầu tư 

Ngoài các chỉ số phổ biến như VIX, BPI, High-Low, các nhà đầu tư cũng thường xuyên theo dõi chỉ số Cam kết để đánh giá tâm lý thị trường. Chỉ số này được công bố vào thứ Sáu hàng tuần, phản ánh các vị thế mua bán của các thương nhân đầu cơ và thương nhân thương mại. Điều này cho phép các nhà giao dịch có cái nhìn sơ bộ về hành vi của thị trường trong phiên giao dịch đầu tuần sau, từ đó xác nhận tâm lý thị trường. Các nhà đầu tư có thể dựa vào hình ảnh phác thảo ban đầu này để đánh giá tổng thể tình hình. Thông qua chỉ báo cam kết cùng các phân tích khác, nhà đầu tư dễ dàng xác định được cảm xúc thị trường trong thời gian tới.

Giao dịch theo tâm lí thị trường như thế nào để hiệu quả

Mỗi nhà đầu tư có mỗi cách giao dịch khác nhau tuỳ thuộc vào chiến lược của họ. Do đó, có rất nhiều phương pháp để xác định tâm lí thị trường. Vấn đề cốt lõi là xác định tâm lý thị trường đang có dấu hiệu tích cực hay tiêu cực và phải phù hợp với thời điểm hiện tại. Từ đó nhà đầu tư tìm ra hướng đi phù hợp với chiến lược đã đề ra, tức là nên mua vào hay bán ra để đạt lợi nhuận tối đa. Để luôn bắt kịp xu hướng thị trường với Market Sentiment, bạn cần phải kiên trì theo dõi tình hình mua bán. Việc này được thực hiện thông qua các chỉ báo hay những công cụ hỗ trợ để dễ dàng tìm hướng chuyển động của thị trường hoặc dựa vào kinh nghiệm của bản thân. Điều này cần phải thực hiện thường xuyên. Những điều trên sẽ cung cấp cho nhà đầu tư bức tranh tổng thể về thị trường.

Kết luận 

Market Sentiment là một khái niệm quan trọng trong thị trường tài chính, giúp nhà đầu tư hiểu được tâm lý và cảm xúc của thị trường, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. Bằng cách theo dõi và phân tích Market Sentiment, nhà đầu tư có thể nắm bắt được xu hướng thị trường và đưa ra chiến lược đầu tư hiệu quả, tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

Câu hỏi thường gặp:

1. Market Sentiment là gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến các nhà đầu tư cá nhân?

Market Sentiment đề cập đến tâm lý, cảm xúc và tâm trạng chung của các nhà đầu tư đối với một thị trường tài chính cụ thể. Nó ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân, khiến họ dễ bị cuốn theo cảm xúc đám đông.

2. Làm thế nào để đo lường Market Sentiment trên thị trường chứng khoán?

Một số công cụ phổ biến để đo lường Market Sentiment bao gồm chỉ số VIX (chỉ số sợ hãi), tỷ lệ Bull/Bear, khối lượng giao dịch trung bình, chỉ số tâm lý nhà đầu tư AAII. Các chỉ số này phản ánh mức độ lạc quan, bi quan của nhà đầu tư.

3. Tại sao Warren Buffett lại khuyên nhà đầu tư nên tránh bị cuốn theo Market Sentiment?

Theo Warren Buffett, thị trường chứng khoán giống như một cỗ máy bỏ phiếu hàng ngày về giá trị của cổ phiếu chứ không phải là cỗ máy cân đo. Vì vậy, giá cổ phiếu thường bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông hơn là giá trị thực. Do đó, ông khuyên nhà đầu tư nên tập trung vào phân tích cơ bản và tránh bị cuốn theo Market Sentiment.

4. Tại sao Cục Dự trữ Liên bang Mỹ lại quan tâm đến Market Sentiment?

Là ngân hàng trung ương của Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ quan tâm đến Market Sentiment vì nó ảnh hưởng đến sức khỏe của nền kinh tế. Khi tâm lý thị trường tích cực, người dân và doanh nghiệp có xu hướng tiêu dùng và đầu tư nhiều hơn. Điều này thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

5. Tâm lý thị trường có thể bị thao túng bởi các tin đồn và tin giả không?

Có, tâm lý thị trường dễ bị tác động bởi các tin đồn và tin giả. Một số cá nhân, tổ chức cố ý loan truyền các thông tin sai lệch để thao túng thị trường theo hướng có lợi cho họ. Chính vì vậy, các nhà đầu tư cần tỉnh táo, không nên đưa ra quyết định dựa trên cảm xúc hay tin đồn.